พระเม็ดกระดุม ศรีวิชัย พิมพ์ต้อ

พระเม็ดกระดุมศรีวิชัยนั้น ถูกพบโดยบังเอิญ ในครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2523-2525 ขณะสร้างถนนบริเวณเขาศรีวิชัย โดยพบพระเนื้อดินเผาสัณฐานกลมๆ ขนาดย่อม 2 แบบ คือแบบต้อและแบบชะลูด ทั้งสองพิมพ์เป็นรูปองค์พระประทับนั่งปางสมาธิ มีขอบพิมพ์ยื่นออกมาทั้งสองพิมพ์ ด้านหลังมนโค้ง องค์พระประทับนั่งบนฐานบัว 2 ชั้น บัวชั้นบนเป็นบัวหงาย 7 กลีบ ชั้นล่างเป็นบัวคว่ำ 3 กลีบ

พระพักตร์ค่อนข้างกลม พระเกศสั้นลักษณะเป็นมุ่นมวยผมแบบศิลปะทวารวดี ที่พื้นผนังรอบองค์พระปรากฏอักษรโบราณแบบปัลลวะ สัณฐานขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 ซ.ม. ในส่วนของพระพิมพ์ชะลูดนั้น องค์พระจะดูสูงชะลูดกว่าพระพิมพ์ต้อ ซึ่งพระพิมพ์ต้อจะดูเตี้ยล่ำสันกว่าพิมพ์ชะลูด นอกนั้นจะคล้ายคลึงกันมาก

ต่อมามีการพบพระแบบเดียวกันในบริเวณใกล้เคียงกันอีกในปี พ.ศ.2533 มีชาวบ้านซึ่งอาศัยอยู่บริเวณด้านตรงข้ามวัดเขาศรีวิชัย อันเป็นวัดโบราณเก่าแก่ มีวัตถุโบราณมากมาย และกรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน ในท้องที่ตำบลศรีวิชัย อำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานีก่อนที่ชาวบ้านดังกล่าวจะขุดนั้นได้ฝันเห็นผู้หญิงคนหนึ่งมาบอกว่า “เฝ้าอยู่นานแล้ว เอาไปเสียที” แล้วก็ชี้ทิศทางให้ ในวันรุ่งขึ้นจึงได้ขุดดินบริเวณรั้วบ้านของตน ซึ่งความตั้งใจเดิมนั้นคิดว่าจะได้ลูกปัด ซึ่งเป็นสิ่งที่ขุดได้กันเสมอ

และการขุดในครั้งนั้นก็ได้ลูกปัดและพบพระเครื่องด้วย ในวันแรกพบพระไม่มากเท่าไรนัก พอรุ่งขึ้นจึงได้ขุดต่อและได้พระมาเป็นจำนวนมาก พระที่พบก็เหมือนกับที่พบในครั้งทำถนนในปี พ.ศ.2523 ทุกประการ

พระเม็ดกระดุมศรีวิชัยนี้ ท่านอาจารย์ชะเอม แก้วคล้าย ผู้ชำนาญภาษาโบราณประจำหอสมุดแห่งชาติกรุณาสละเวลาอ่านอักษรโบราณที่ผนังขององค์ และท่านได้บอกว่าอักษรที่ปรากฏเป็นอักษรปัลลวะ อันเป็นอักษรที่ใช้อยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 11-12 ในสมัยทวารวดี

อักษรที่ปรากฏนั้น มีใจความว่า “เย ธัมมา เหตุปปภวา เตสัง เหตุง ตถาคโต ชาติเต สัญจโย นิโรโธจะ เอวัง วาที มหาสมโณ” แปลว่า “ธรรมทั้งหลายเหล่าใด มีเหตุเป็นแดนเกิดพระตถาคต ตรัสเหตุและความดับของธรรมทั้งหลายเหล่านั้น พระมหาสมณะ มีปกติตรัสอย่างนี้”

โบราณวัตถุที่พบบริเวณเขาศรีวิชัยนั้น มักจะเป็นศิลปะยุคสมัยศรีวิชัยเป็นส่วนมาก จากการพิจารณาพระเม็ดกระดุมศรีวิชัยโดยรวมแล้ว สันนิษฐานว่า น่าเป็นพระที่สร้างอยู่ในราวพุทธศตวรรษที่ 12-13 ซึ่งน่าจะอยู่ในปลายๆ ของสมัยทวารวดี-ต้นสมัยศรีวิชัยครับ

นับว่าพระเม็ดกระดุมศรีวิชัยนี้ เป็นพระที่ทรงคุณค่าทางด้านศิลปะยุคสมัย พร้อมทั้งมีอักษรปัลลวะจารึกคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าอยู่ที่องค์พระด้วย ยิ่งนับว่าทรงคุณค่ามากทีเดียวครับ พุทธคุณเท่าที่ปรากฏนั้นปกป้องคุ้มครองให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุขครับ...